Het autonome zenuwstelsel is ons interne veiligheidssysteem. Het zorgt voor de basale werking van het lijf; lichaamstemperatuur, hartslag, etc. En als je tijdens het koken een te hete pan oppakt, heb je deze al losgelaten vóór je je bewust bent van het gevaar op blaren of erger.

Het is niet voor niets dat de psoas 'de spier van de ziel' wordt genoemd. Omdat dit de plek is waar spanningen van niet ontladen emoties en stress worden opgeslagen en het symbool voor de verbinding tussen lichaam en geest.Diep in ons lichaam ligt de psoas, het spierweefsel van middenrif tot heupen, dat als enige spier in ons lijf de verbinding vormt tussen boven- en onderlichaam.De psoas is onderdeel van het autonome zenuwstelsel en reageert instinctief als we onrust, onveiligheid of stress ervaren. Dit uit zich o.a. in heup-, lage rug- en buikklachten.Juist wanneer we (onbewuste) stress ervaren spelen deze klachten op, omdat het autonome zenuwstelsel geactiveerd wordt. Met als doel om ons te beschermen tegen gevaar van buitenaf. Wanneer dit interne waarschuwingssysteem, door ervaringen in je jeugd is ontregeld, spelen deze klachten op terwijl er ogenschijnlijk niets aan de hand lijkt. Je zenuwstelsel meent iets waar te nemen en reageert. De spanning in je lijf neemt toe, de psoas en omliggende delen van je lijf raken meer gespannen, en zie daar; die onderrug en aangrenzende delen van je lijf laten zich voelen.De pijn neemt toe en de mobiliteit neemt af.

Dat is voor mij dé centrale vraag in de holistische benadering.In mijn praktijk zie ik cliënten worstelen met een hardnekkige fysieke klacht. Soms op een specifieke plek in het lijf, soms meer een algeheel gevoel van spanning. Zeker als dit al jaren speelt ontstaat vaak de overtuiging ‘dat dit nu eenmaal bij mij hoort, het is helaas mijn zwakke plek, ik zal er mee moeten leren leven’. Daar zet graag deze essentiële vraag tegenover. Zonder dat er direct een antwoord voor handen hoeft te zijn.In de loop van de jaren is de verhouding met de klacht er een die gekenmerkt wordt door irritatie of boosheid. En dat is begrijpelijk, je wilt er immers vanaf, het belemmerd je in je dagelijkse mobiliteit of nachtrust. Dit werkt alleen helaas averechts. Je lijf wil je iets vertellen terwijl de irritatie of boosheid deze boodschap juist wegduwt. Eigenlijk, dat wat je lijf je probeert te vertellen al bij voorbaat afkeurt.

Voor kinderen is co-regulatie essentieel.Als ouders met aandacht luisteren naar wat een kind beleefd heeft, wat het daarbij voelt, empathie daarvoor toont en de emotie benoemt, leert een kind deze te herkennen. Door uit te spreken wat de ouder waarneemt, ‘Ik zie dat je verdrietig bent’, leert het kind wat verdriet is en hoe dat voelt. Hetzelfde geldt voor plezier, boos, gefrustreerd, bang, etc.Doordat de ouder niet afwijzend reageert maar met aandacht bij het kind blijft leert het dat het oké is om deze emoties te voelen én te tonen.Zelfs een baby voelt dit al haarfijn aan doordat zijn overlevingsinstinct op de achtergrond meekijkt, zelfs zonder het vermogen van woorden. Op gevoelsniveau voelt de baby aan wat er gezegd wordt.Op deze manier leert het kind hoe de verschillende emoties in het lijf voelen, dat je die mag tonen en dat de ouder dan nog bij je blijft ook; zijn emotie (en daarmee voor het kind zijn geheel) niet afwijst. Het kind voelt de erkenning en het begrip van de ouder en zal zich veilig voelen, waarmee de kans vergroot wordt dat het zijn emoties met de ouder blijft delen, ook wanneer hun leven in de pubertijd op zijn kop staat.Helaas loopt de emotionele ontwikkeling bij veel kinderen anders. Moet het ‘doorzetten, niet piepen’; voelt het de afwijzing. 

Een kudde zebra’s heeft vele ogen en oren om de omgeving in de gaten te houden, voedsel op te sporen en voor elkaar te zorgen. Dat is een veilige omgeving.Wanneer je als zebra een beetje anders bent dan de andere, en buiten de kudde gezet wordt, sta je alleen op de steppe. Met slechts de eigen zintuigen kan deze zebra nooit al het gevaar in de gaten houden, eten zoeken en is er geen andere zebra die steun geeft. Alleen zijn is dan levensgevaarlijk.Om dat te voorkomen is aanpassen noodzakelijk. Het overlevingsinstinct grijpt dan in. Dat is geen bewuste keuze, zo is een zoogdier geprogrammeerd.Voor ons mensen is het niet anders, wij zijn tenslotte ook zoogdieren. Wanneer we in onze jeugd met te korten worden geconfronteerd grijpt ook bij ons het overlevingsinstinct in; onderdrukken we boosheid, vertonen we vermijdingsgedrag, trekken we ons terug, etc.

Joshua Nolet (Chef'Special) en Splinter Chabot (schrijver, programmamaker, presentator, Wie is de mol?) gaan samen in therapie.

Wanneer je een langdurige periode van stress ervaart kan je in een burn-out terecht komen. Je hebt jezelf overvraagd en bent onvoldoende in staat geweest om naar de signalen van je lijf te luisteren. De energiereserves zijn op en worden nauwelijks aangevuld.

Er komt energie vrij die je helpt om grenzen te stellen en maakt je klaar om jezelf te verdedigen, indien nodig.Wanneer jouw boosheid in je jongste jaren werd genegeerd of zelfs afgekeurd kan je deze vanuit je overlevingsmechanisme gaan inhouden, naar binnen richten. De energie zal zich dan vastzetten in je lijf.

Als zoogdieren zijn we gemaakt om samen te leven zodat bijvoorbeeld dreigingen uit de omgeving beter kunnen worden gedetecteerd dan wanneer je alleen bent. Helaas gaat het ook vaak mis.

Ik vind het een prachtig én pijnlijk woord tegelijkertijd. Omdat het staat voor een diep menselijk verlangen naar contact én het pijnlijke gemis daaraan vertegenwoordigd.

‘Ik moet er mee leren leven, dat hoort nou eenmaal bij me’. Dat is maar zeer de vraag.

Of haal je juist opgelucht adem, voelde je jezelf een buitenstaander in het feestgedruis? Voor veel mensen geldt het laatste. Vaak is het niet duidelijk wat maakt dat je er niet van kunt genieten. Achter ‘ik heb niets met al die feestdagen’ kan een wereld schuilgaan. Is die wereld bekend voor je? Wat maakt dat juist deze periode niet de lichtheid biedt die ons overal wordt voorgespiegeld?Misschien is het juist nu tijd om die schaduw te onderzoeken.